هنگام کار در لینوکس بصورت خط فرمان، معمولا نیاز است تا فایل های متنی را ایجاد یا تغییر دهید. یکی از ویرایشگر های سیستم عامل لینوکس، Vim است. اما کار با این ویرایشگر کمی سخت بوده و ممکن است افراد تازه کار با مشکل روبرو شوند. برای افرادی که به یک ویرایشگر ساده و راحت نیاز دارند، ویرایشگر متن nano وجود دارد.
Nano یک ویرایشگر ساده و آسان بصورت خط فرمان برای سیستم عامل های یونیکس و لینوکس است. این ویرایشگر شامل عملکردهای کاربردی بجز ویرایش متن عادی مانند جستجو و جایگزینی، بریدن و چسباندن و برجسته سازی syntax می باشد.
در این آموزش، استفاده از کارکردهای اصلی ویرایشگر نانو، از جمله نحوه ایجاد و باز کردن یک فایل، ویرایش و ذخیره، جستجو و جایگزینی متن و برش و چسباندن متن را توضیح خواهیم داد.
نصب Nano
ویرایشگر متن نانو بصورت معمول در توزیع های لینوکس نصب شده است. برای بررسی نصب بودن نانو در سیستم عامل خود، از دستور زیر استفاده کنید:
nano --versionاگر نانو نصب باشد، با وارد کردن دستور بالا، نسخه این نرم افزار نمایش داده می شود.
اگر نانو را نصب نکرده اید، با استفاده از دستور زیر می توانید این نرم افزار را نصب کنید:
نصب Nano در Ubuntu و Debian
sudo apt install nanoنصب Nano در CentOS و Fedora
sudo yum install nanoباز کردن و ایجاد فایل
برای ایجاد یک فایل جدید و یا باز کردن یک فایل، از دستور nano به همراه نام فایل استفاده می شود:
nano filename
با اجرای آن دستور، یک محیط ویرایش متن نمایش داده خواهد شد و می توانید نوشتن متن و ویرایش را شروع کنید.
در پایین پنجره، لیستی از دستورات میانبر برای استفاده وجود دارد.
تمامی دستورات با کاراکتر ^ یا M شروع شده اند. در اینجا ^ به معنی کلید Ctrl و M به معنی کلید Alt است. برای مثال، دستور ^J به معنی فشردن همزمان کلید Ctrl و J می باشد (Ctrl + J).
با استفاده از کلید Ctrl + G می توانید لیست تمامی دستورات موجود را مشاهده کنید.
ویرایش فایل
بر خلاف vi، در نانو پس از باز کردن یک فایل، بلافاصله می توانید ویرایش متن را شروع کنید.
برای انتقال به یک خط خاص، از دستور Ctrl - می توانید استفاده کنید. پس از فشردن Ctrl - منوی پایین پنجره تغییر خواهد کرد و شما می توانید شماره خط مورد نظر را وارد کنید.
جستجو و جایگزینی
برای جستجوی یک متن، کلید Ctrl + W را فشار داده، متن مورد نظر را بنویسید و Enter بزنید. مکان نما به اولین نتیجه‌ی پیدا شده حرکت خواهد کرد. سپس با دکمه Alt + W مکان نما به نتیجه بعدی منتقل می شود.
اگر قصد جستجوی متن و جایگزین کردن آن با متن دلخواه را دارید، ابتدا دکمه Ctrl + W را فشار داده و سپس دکمه Ctrl + R را فشار دهید. متنی که قصد جستجوی آن را دارید وارد کرده و Enter بزنید، سپس متن جایگزین را وارد کنید. درصورت پیدا کردن متن، ویرایشگر از شما خواهد پرسید که آیا جایگزین کند یا خیر. با استفاده از Y یا N می توانید جواب دهید. پس از آن به نتیجه بعدی منتقل می شود. با استفاده از کلید A می توانید همه نتیجه ها را جایگزین کنید.
رونوشت، برش و چسباندن
برای انتخاب متن، مکان نما را به ابتدای متن منتقل کرده و Alt + A را فشار دهید. با این کار علامت انتخاب تنظیم می شود. با استفاده از کلیدهای جهت دار ، مکان نما را به انتهای متنی که می خواهید انتخاب کنید منتقل کنید. متن انتخاب شده برجسته خواهد شد. اگر می خواهید انتخاب را لغو کنید Ctrl + 6 را فشار دهید.
متن برجسته شده، با استفاده از کلید Alt + 6 رونوشت (Copy) و با استفاده از کلید Ctrl + K برش (Cut) خواهد شد. سپس می توانید مکان نما را به قسمت مورد نظر منتقل کرده و کلید Ctrl + U را فشار دهید تا متن چسبانده (Paste) شود.
ذخیره و خروج
برای ذخیره تغییراتی که در فایل ایجاد کرده اید ، Ctrl + O را فشار دهید. اگر پرونده قبلاً وجود نداشته باشد، یک فایل با آن نام ایجاد می شود.
برای خروج از نانو ، Ctrl + X را فشار دهید. اگر تغییرات ذخیره نشده وجود داشته باشد، از شما برای ذخیره تغییرات سوال خواهد شد.
سفارشی سازی نانو (nanorc)
هنگامی که nano اجرا شد، پارامترهای پیکربندی آن را از فایل پیکربندی گسترده سیستم /etc/nanorc و از فایل های خاص کاربر ~/.config/nano/nanorc و ~/.nanorc (در صورت وجود فایل ها) می خواند.
گزینه های مشخص شده در فایل های کاربر، نسبت گزینه های پیش‌فرض نرم افزار حق تقدم دارند.
برای مشاهده لیست کاملی از گزینه های موجود، به صفحه nanorc مراجعه کنید.
برجسته سازی Syntax
ویرایشگر نانو از برجسته سازی syntax ها از اکثر فایل های محبوب پشتیبانی می کند. در بیشتر سیستم های لینوکس، فایل های syntax در مسیر /usr/share/nano نگهداری می شوند و به طور پیش‌فرض در فایل پیکربندی /usr/share/nano گنجانده شده است.
include "/usr/share/nano/*.nanorc"ساده ترین راه برای فعال کردن برجسته سازی برای یک نوع فایل جدید، کپی کردن فایل حاوی قوانین برجسته سازی syntax در مسیر /usr/share/nano است.
تنظیم نانو به عنوان ویرایشگر پیش‌فرض
به طور پیش‌فرض در بیشتر سیستم های لینوکس، ویرایشگر متن پیش‌فرض برای دستوراتی مانند visudo و crontab روی vi تنظیم شده است. برای استفاده از نانو به عنوان ویرایشگر متن پیش‌فرض، باید متغیرهای محیطی VISUAL و EDITOR را تغییر دهید.
کاربران Bash می توانند در فایل ~/.bashrc متغیرها را export کنند:
export VISUAL=nano
export EDITOR="$VISUAL"خلاصه روش استفاده از نانو
روش استفاده از نانو بصورت خلاصه به شرح زیر است:
- باز کردن فایل با دستور
nanoبه همراه نام فایل - نوشتن و ویرایش در فایل
- استفاده از کلید
Ctrl + Xجهت ذخیره و خروج از نانو